APRIL
Evstahija (Eustahija) Arsić (1776 — 1843) bila je srpska književnica, prevoditeljka, dobrotvorka i prva članica Matice srpske. Svoje prvo književno delo, Sovjet maternij, štampala je 1814. godine u Budimu, čime se u istoriju upisala kao prva Srpkinja kojoj je to pošlo za rukom. Delo je objavila anonimno, ali je poslednju pesmu, kojom se knjiga završava, potpisala. Zapisi njenih savremenika svedoče o tome da je bila izuzetno obrazovana i da je govorila više jezika, što joj je omogućilo da prevodi Voltera, Vilanda, Džemsa Tomsona i druge. Bila je pretplatnica na dela Dositeja Obradovića, čiji je rad pratila, a podržavala je i pomagala rad Vuka Stefanovića Karadžića. Njen jedini sačuvan portret pronađen je u zaostavštini Tomislava Radovanovića, Eustahijinog drugog supruga, a izrađen je na porculanskoj šoljici austrijske majstorske škole. Smatra se prvom srpskom književnicom još od Jelene (Jefimije) Mrnjavčević, a Lazar Bojić je 15. aprila 1815. godine, svega godinu dana nakon objavljivanja njene prve knjige, uvrstio u svoj Pamjatnik mužem u slaveno-serbskom knižestvu slavnym, gde je u tri toma sabrao većinu tada poznatih srpskih književnika.
Draginja Draga Ljočić (1855 — 1926) je završila studije medicine 1879. godine u Cirihu, gde je promovisana u doktora medicine, hirurgije, babičluka i očnih bolesti, a tema njenog diplomskog rada bila je Prilog operativnoj terapiji fibromioma materice . U tom trenutku, bila je jedna od tek četiri žene s ovim zvanjem u Evropi. Po povratku u Beograd, pisala je Ministarstvu unutrašnjih dela molbu da joj se izda licenca za rad na osnovu ciriške diplome. Tek zalaganjem kraljice Natalije Obrenović oformljena je komisija od trideset članova sa namerom da se proceni stručna sprema Drage Ljočić. 6. aprila 1879. godine Draga je postala prva žena u Srbiji kojoj je izdata licenca za rad u medicini. Ona je, takođe, i prva žena u Srbiji koja je nakon udaje zadržala devojačko prezime.
Ceger sa likom Draginje Drage Ljočić iz kolekcije PRVA možete poručiti ovde.
Draginja Draga Karolina Gavrilović (1854 — 1917) bila je srpska književnica, učiteljica i prevoditeljka. Školovala se u Novom Sadu i Somboru, gde je završila Učiteljsku školu u jednoj od prvih generacija devojaka kojima je omogućeno više školovanje. Njena prva pesma, povodom smrti Đure Jakšića, objavljena je u časopisu Javor, u kom će potom u više nastavaka, počev od 23. aprila 1889. godine, biti objavljen i Devojački roman, prvi roman jedne žene u Srba. Pisala je pripovetke, pesme, priče, humoreske i romane, a prevodila je sa nemačkog i mađarskog jezika. 1900. godine štampa svoj poslednji tekst u listu Sadašnjost, kojim najavljuje da će, usled nedostatka poštovanja prema njenom radu i uvreda koje je doživela, prestati da objavljuje. Tokom Draginog života njena dela su štampana u periodici, a tek će 1990. godine biti objavljena u dve knjige Sabranih dela.
Kruna Dragojlović Aćimović (1874 — 1956) bila je prevoditeljka i profesorka. Srednju školu je završila u Moskvi, kao stipendista ruska Vlade. Nakon diplomiranja 1887. godine, podnosi molbu Ministarstvu prosvete da joj se omogući upis na Filološko-istorisjki odsek Velike škole u Beogradu. 1894. godine polaže profesorski ispit, čime postaje prva žena koja je u Srbiji završila fakultet.
Jelica Belović Bernadćikovska (1870 — 1946) bila je prva srpska etnografkinja, učiteljica, književnica i urednica. Školovala se najpre u Osijeku i Đakovu, a potom u Zagrebu, Beču i Parizu. Radila je kao učiteljica u Zagrebu, Rumi i Osijeku, a potom prelazi u Mostar, gde upoznaje svog supruga. Nakon kraćeg boravka u Sarajevu seli se u Banju Luku, gde postaje upraviteljica Više devojačke škole. Zbog zalaganja za ideju jugoslovenstva bila je često proganjana i primorana da se seli, što na koncu rezultira odlaskom iz Sarajeva u rodni Osijek. Nakon Prvog svetskog rata radi u Sarajevu kao učiteljica, a potom i u Novom Sadu do 1936. godine. Sarađivala je sa mnogobrojnim domaćim i inostranim časopisima i govorila devet jezika, a pisala je na srpskom, nemačkom i francuskom. U oblasti etnografije objavila je velik broj naslova, među kojima se izdvajaju Građa za tehnološki riječnik ženskog ručnog rada, Srpski narodni vez i tekstilna ornamentika, Die Sitten der Südslawen i almanah Srpkinja, a doprinela je i teorijskoj pedagogiji delima Dečija psihologija današnjeg vremena, Naše kevice i Belo roblje. Zahvaljujući velikom ugledu koji je uživala širom Evrope, uređivala je izložbe etnografske građe u Zagrebu, Parizu, Minhenu, Milanu, Berlinu i Drezdenu, dok je njena najznačajnija izložba, Srpska žena, koju je ostvarila u saradnji sa različitim ženskim organizacijama Srbije i Češke, priređena u palati Lucerna u Pragu, 18. aprila 1910. godine. Na njoj su izloženi srpski vezovi koje je Jelica godinama sakupljala.
NAPOMENA
Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca prešla je na gregorijansko računanje vremena 28. januara (odnosno, 15. januara po julijanskom kalendaru) 1919. godine. Pre ovog datuma, među srpskim stanovništvom, kako u Srbiji tako i van nje, korišćen je uglavnom julijasnki kalendar. Budući da su odstupanja brojna i uslovljena različitim društveno-istorijskim okolnostima, opredelili smo se da datume navodimo kako su zapisani u izvornicima.